Tydzień 32: Twardnienie kości – zakończenie rozwoju szkieletu

• Aplikacja Ciążowa
• Artykuły

Ostatnia faza rozwoju kostnego

W tygodniu 32 układ kostny dziecka przechodzi ważny etap – kości twardnieją i wzmacniają się w procesie kostnienia. Choć zaczął się on wiele tygodni temu, teraz przyspiesza, by przygotować dziecko do życia poza macicą.

Wapń i fosfor są intensywnie odkładane w chrząstkach, zamieniając je w mocne i sztywne kości, które umożliwią ruch i podtrzymywanie ciała.

Mądrość miękkich kości czaszki

Nie wszystkie kości twardnieją w tym samym tempie – kości czaszki pozostają miękkie i połączone elastycznymi szwami oraz ciemiączkami. Ta elastyczność:

• umożliwia rozwój mózgu po urodzeniu
• pozwala na modelowanie główki podczas porodu
• zmniejsza ryzyko urazów przy przejściu przez kanał rodny

Ciemiączko przednie (na czubku głowy) zamyka się między 12. a 18. miesiącem życia, a tylne (z tyłu głowy) – zwykle do 6. miesiąca.

Szczyt zapotrzebowania na wapń

W tym czasie Twoje zapotrzebowanie na wapń osiąga szczyt – dziecko potrzebuje ok. 250–350 mg wapnia dziennie, który pobiera z Twojego organizmu. Jeśli spożycie wapnia jest zbyt małe, organizm zaczyna pobierać go z Twoich kości.

Zalecane dzienne spożycie wapnia w ciąży to 1000–1200 mg – czasem trudno je osiągnąć bez suplementacji.

Rozwój szpiku kostnego

W tym tygodniu dojrzewa również szpik kostny, który przejmuje funkcję produkcji krwinek od wątroby. Od teraz to właśnie szpik stanie się głównym miejscem tworzenia czerwonych krwinek, białych krwinek i płytek – niezbędnych do transportu tlenu i działania układu odpornościowego.

To kolejny krok w stronę niezależności dziecka od organizmu matki.

Rozwój mięśni i stawów

Wraz z twardnieniem kości wzmacniają się mięśnie i dojrzewają stawy. Ruchy dziecka stają się bardziej skoordynowane i silniejsze. Możesz odczuwać mocniejsze kopnięcia i pchnięcia.

Zakres ruchu w stawach może się nieco zmniejszyć z powodu ograniczonej przestrzeni w macicy.

Wzrost dziecka

Dziecko waży około 1,7 kg i mierzy ok. 28 cm (od głowy do pośladków). Proporcje ciała stają się bardziej zbliżone do noworodka – głowa stanowi mniejszy procent całkowitej długości. Skóra staje się mniej przezroczysta, a ramiona i nogi nabierają zaokrąglonego kształtu.

Dojrzewanie płuc trwa

Chociaż teraz głównym tematem jest rozwój kości, płuca nadal intensywnie dojrzewają. Produkcja surfaktantu wzrasta, a pęcherzyki stają się bardziej wydajne w wymianie gazowej. Każdy tydzień poprawia szansę dziecka na samodzielny oddech.

Przepis: Wapniowe ciasteczka sezamowo-tahinowe

Składniki:

• 1 szklanka mąki pełnoziarnistej
• 1/2 szklanki tahini (pasta sezamowa)
• 1/3 szklanki miodu
• 1 jajko
• 2 łyżki ziaren sezamu
• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
• 1/2 łyżeczki sody
• 1/4 łyżeczki soli
• 2 łyżki mleka roślinnego (opcjonalnie)

Sposób przygotowania:

1. Nagrzej piekarnik do 175°C, wyłóż blachę papierem
2. Wymieszaj tahini, miód, jajko i wanilię
3. Dodaj suche składniki i wymieszaj
4. Jeśli ciasto jest zbyt suche, dodaj mleko
5. Formuj kulki, spłaszczaj i posyp sezamem
6. Piecz 10–12 minut aż się zarumienią

Sezam i tahini dostarczają wapnia wspierającego rozwój kości.

Źródła:

1. Holzer, L.A., et al. (2013). “Skeletal development during fetal life and childhood”
2. Popich, G.A., et al. (1982). “Fontanelles: range of normal size”