Tydzień 7: Zalążki kończyn i pierwsze ruchy

• Aplikacja Ciążowa
• Artykuły

Architektura człowieka

Siódmy tydzień to niezwykły etap rozwoju dziecka – zaczynają się kształtować cechy typowe dla człowieka. Maluch, wielkości jagody, rozwija podstawowy „szkic” swojego ciała. Pojawiają się zawiązki kończyn – jak maleńkie płetwy – a mózg zaczyna organizować się w osobne obszary odpowiedzialne za ruch, emocje i wiele innych funkcji.

Kształtowanie kończyn

Zawiązki rączek i nóżek to jedno z najbardziej fascynujących osiągnięć ewolucyjnych, odtwarzanych w przyspieszonym tempie. Te niewielkie wypustki zawierają już kompletną instrukcję genetyczną do stworzenia złożonych kończyn – z kośćmi, mięśniami, nerwami i naczyniami krwionośnymi¹.

Rozwój kończyn przebiega zgodnie z tzw. osią proksymalno-dystalną: najpierw formują się części bliżej tułowia (barki i biodra), potem środkowe (ramiona, uda), a na końcu dłonie i stopy. Specjalne cząsteczki sygnałowe – morfogeny – precyzyjnie kierują tym procesem².

Mózg rozwija się błyskawicznie

Zamknięta zaledwie kilka tygodni temu cewa nerwowa teraz różnicuje się na pięć głównych części mózgu:

• kresomózgowie (przyszłe półkule mózgowe),
• międzymózgowie (w tym podwzgórze i wzgórze),
• śródmózgowie,
• tyłomózgowie wtórne (most i móżdżek),
• rdzeniomózgowie (opuszka rdzenia)³.

Już w tym tygodniu można zarejestrować pierwsze prymitywne fale mózgowe – co oznacza, że neurony zaczynają się ze sobą komunikować. Choć do świadomego myślenia jeszcze daleko, fundamenty przyszłej inteligencji są właśnie kładzione.

Pierwsze ruchy

Chociaż ich jeszcze nie czujesz, Twoje dziecko zaczyna się ruszać. Są to spontaniczne, nieskoordynowane ruchy wynikające z tworzących się włókien mięśniowych i pierwszych połączeń nerwowych⁴. Te aktywności mają ogromne znaczenie: wzmacniają mięśnie, pobudzają wzrost kości i wspomagają rozwój stawów.

Badania pokazują, że dzieci, które są bardziej aktywne w łonie matki, mają lepsze zdolności motoryczne po urodzeniu.

Twarz nabiera kształtu

Siódmy tydzień to również początek formowania się twarzy. Pojawiają się ciemne plamki w miejscu przyszłych oczu, formują się nozdrza, a także zarys ust. Usta są na tym etapie nieproporcjonalnie duże, ale z czasem ulegną wysmukleniu. Tworzą się także zaczątki uszu – zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne struktury odpowiedzialne za słuch i równowagę⁵.

Zmiany w Twoim ciele

W tym czasie możesz zauważyć:

• nasilenie tkliwości i powiększenia piersi (rozwijają się kanaliki mleczne),
• kulminację porannych mdłości,
• głębokie zmęczenie z powodu wysokiego poziomu progesteronu,
• zwiększoną ilość wydzieliny pochwowej (naturalna reakcja organizmu),
• wahania nastroju (często bez wyraźnej przyczyny).

Choć te objawy są trudne, to jednocześnie potwierdzają, że ciąża rozwija się prawidłowo.

Odpoczynek to konieczność

Twój organizm pracuje nieprzerwanie, by wspierać rozwój dziecka. Zwiększa się tempo przemiany materii, serce bije szybciej, a hormony wpływają na każdy układ w ciele. Dlatego nie ignoruj potrzeby odpoczynku – nawet krótkie drzemki w ciągu dnia mogą zdziałać cuda.

Wrażliwość na czynniki zewnętrzne

Tydzień 7 to bardzo wrażliwy okres dla formujących się narządów. Właśnie teraz mogą powstawać niektóre wady wrodzone, jeśli organizm dziecka zostanie narażony na toksyczne substancje. Unikaj:

• alkoholu i substancji psychoaktywnych,
• palenia (również biernego),
• niepotrzebnych leków i suplementów,
• nadmiaru kofeiny,
• kontaktu z chemikaliami (np. w środkach czystości, farbach).

Przepis: Śniadaniowa jajecznica dla mózgu

Składniki:

• 2 jajka (z chowu ściółkowego lub ekologicznego)
• 1/4 szklanki świeżego szpinaku, drobno posiekanego
• 2 łyżki startego żółtego sera
• 1 kromka chleba razowego lub pełnoziarnistego
• 1/4 awokado, pokrojonego w plasterki
• 1 łyżeczka oliwy z oliwek
• szczypta soli i pieprzu
• 1 łyżeczka świeżych ziół (np. szczypiorek, natka pietruszki)

Sposób przygotowania:

1. Na patelni rozgrzej oliwę, dodaj szpinak i podsmaż przez chwilę.
2. Wbij jajka, dopraw i smaż, delikatnie mieszając, aż jajka się zetną.
3. Pod koniec dodaj ser i lekko wymieszaj.
4. Podawaj z grzanką i plasterkami awokado, posyp świeżymi ziołami.

To śniadanie bogate w cholinę, foliany, białko i zdrowe tłuszcze – składniki wspierające rozwój mózgu dziecka.

Jak wspierać rozwój dziecka?

Choć geny są najważniejsze, masz realny wpływ na rozwój poprzez:

• regularne przyjmowanie prenatalnych witamin (szczególnie z kwasem foliowym i choliną),
• zdrową, różnorodną dietę,
• odpowiednie nawodnienie,
• sen i regenerację,
• redukcję stresu (np. przez spacer, muzykę, medytację),
• unikanie toksyn i używek.

Cud rozwoju

To, co dzieje się w Twoim brzuchu w zaledwie 7 tygodni, to prawdziwy cud. Od jednej zapłodnionej komórki do organizmu z bijącym sercem, rozwijającym się mózgiem i zawiązkami kończyn. Wszystko przebiega z niezwykłą precyzją, według instrukcji zapisanej w DNA.

Co przed Tobą

Kolejne tygodnie przyniosą jeszcze więcej dynamicznych zmian: organy zaczną dojrzewać, rysy twarzy będą się wyostrzać, a Ty zaczniesz coraz bardziej odczuwać obecność dziecka. Choć pierwszy trymestr bywa trudny, to jego objawy oznaczają jedno – Twoje ciało działa dokładnie tak, jak powinno.

Źródła:

1. Towers, M., et al. (2008). Integration of growth and specification in chick wing digit-patterning
2. Tickle, C. (2006). Making digit patterns in the vertebrate limb
3. O’Rahilly, R., et al. (2006). Human embryology and teratology
4. Hepper, P.G. (2015). Behavior during the prenatal period: Adaptive for development and survival
5. Cont, N.T., et al. (2009). Human face morphogenesis: An integrated view of the role of signaling pathways