Tydzień 8: Przełomowy moment – od zarodka do płodu

• Aplikacja Ciążowa
• Artykuły

Przełomowy moment

Ósmy tydzień to ważny kamień milowy – Twoje dziecko oficjalnie przestaje być zarodkiem i staje się płodem. Zmiana ta nie jest jedynie terminologiczna – to sygnał, że najważniejsze elementy ciała zostały już uformowane, a teraz rozwój skupia się na wzroście i dojrzewaniu¹.

Co sprawia, że to przejście jest wyjątkowe

Okres zarodkowy (tygodnie 1–8) to czas intensywnych podziałów komórkowych i tworzenia wszystkich najważniejszych narządów. To właśnie wtedy dziecko jest najbardziej wrażliwe na czynniki zewnętrzne. Od teraz – w okresie płodowym (tygodnie 9–40) – skupiamy się na rozwoju i doskonaleniu tych struktur².

Twoje dziecko mierzy teraz około 1,6 cm – mniej więcej tyle co ziarno fasoli. Choć nadal bardzo małe, ma już wszystkie podstawowe narządy: serce, mózg, wątrobę, nerki i zaczątki kończyn.

Co rozwija się w tym tygodniu

Twarz dziecka nabiera bardziej ludzkiego wyglądu. Oczy przesuwają się bliżej siebie, powieki zaczynają się formować (choć pozostaną zamknięte przez kilka tygodni), nos jest coraz bardziej zaznaczony, górna warga się wykształca, a uszy – zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne – stają się widoczne³.

Kończyny także szybko się rozwijają. Palce zaczynają się oddzielać (choć mogą być jeszcze nieco połączone błoną). Rączki są w tym momencie dłuższe niż nóżki. Co więcej, dziecko potrafi już zgiąć rękę w łokciu lub nadgarstku – choć ruchy te są jeszcze odruchowe.

Postępy w rozwoju układu nerwowego

Mózg nadal rośnie w zawrotnym tempie – komórki nerwowe namnażają się w tempie 250 000 na minutę. Zaczyna się formować kora mózgowa, czyli struktura odpowiedzialna za myślenie, uczenie się i pamięć⁴.

Tworzy się także sieć nerwów przesyłająca informacje do różnych części ciała. Połączenia te będą dojrzewać przez cały okres ciąży, a nawet przez kilka lat po narodzinach.

Układ pokarmowy nabiera kształtu

Układ trawienny intensywnie się rozwija. Żołądek przesuwa się na właściwe miejsce, a jelita zaczynają wydłużać i zaginać. Co ciekawe, w tym momencie fragment jelit znajduje się tymczasowo w pępowinie – to całkowicie naturalne i przejściowe zjawisko, które zniknie w kolejnych tygodniach⁵.

Wątroba również dojrzewa i zaczyna produkować krwinki – zanim to zadanie przejmie szpik kostny w dalszej fazie ciąży.

Mniejsze ryzyko poronienia

Jedna z najważniejszych wiadomości: po zakończeniu okresu zarodkowego ryzyko poronienia znacznie spada. Jeśli w poprzednich tygodniach zostało potwierdzone bicie serca, to zakończenie 8. tygodnia daje dodatkowe poczucie bezpieczeństwa. Zmniejsza się również ryzyko poważnych wad wrodzonych, ponieważ podstawowa budowa narządów jest już zakończona.

Objawy, które możesz zauważyć

W tym czasie objawy pierwszego trymestru często osiągają swoje maksimum:

• silne nudności i niechęć do jedzenia,
• skrajne zmęczenie – możesz mieć potrzebę dłuższego snu lub drzemek,
• bolesność i powiększenie piersi,
• częste oddawanie moczu,
• chwiejność emocjonalna i rozdrażnienie.

Choć są one męczące, to jednocześnie są oznaką prawidłowego działania hormonów wspierających rozwój ciąży.

Dlaczego warto rozpocząć opiekę prenatalną

Jeśli jeszcze nie byłaś na pierwszej wizycie, 8. tydzień to świetny moment, aby ją zaplanować. Lekarz może:

• potwierdzić ciążę i oszacować termin porodu,
• wykonać badania krwi i ustalić grupę krwi,
• omówić opcje badań genetycznych,
• przeanalizować historię medyczną i przyjmowane leki,
• udzielić wskazówek dotyczących diety i stylu życia.

Rosnące potrzeby żywieniowe

W tym okresie zapotrzebowanie na składniki odżywcze rośnie. Warto zadbać o:

• odpowiednią ilość białka (dla wzrostu komórek),
• żelazo (dla zwiększającej się objętości krwi),
• wapń (dla kości i zębów),
• kwasy omega-3 (dla rozwoju mózgu),
• nieprzerwaną suplementację kwasu foliowego.

Przepis: Sałatka z komosą i ciecierzycą – białkowa moc

Składniki:

• 1 szklanka ugotowanej i ostudzonej komosy ryżowej (quinoa)
• 1/2 szklanki ugotowanej ciecierzycy (może być z puszki)
• 1/4 szklanki pokrojonej papryki
• 1/4 szklanki ogórka pokrojonego w kostkę
• 2 łyżki pestek dyni
• 2 łyżki suszonej żurawiny
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 1 łyżka soku z cytryny
• 1 łyżeczka miodu
• sól i pieprz do smaku

Sposób przygotowania:

1. W dużej misce wymieszaj quinoa, ciecierzycę, warzywa, pestki i żurawinę.
2. W osobnej miseczce przygotuj dressing z oliwy, cytryny, miodu i przypraw.
3. Połącz wszystkie składniki, odstaw na 15 minut i podawaj.

To danie zawiera kompletne białko roślinne, błonnik, zdrowe tłuszcze i żelazo – wszystko, czego potrzebujesz w okresie intensywnego rozwoju płodu.

Ruch i aktywność

Delikatna aktywność fizyczna, np. spacery, joga prenatalna, czy pływanie, pomaga łagodzić dolegliwości, poprawia krążenie i wspiera dobre samopoczucie. Zawsze słuchaj swojego ciała i konsultuj aktywność z lekarzem.

Zmiany emocjonalne

Dla wielu kobiet zakończenie okresu zarodkowego przynosi ulgę i poczucie stabilizacji. Inne mogą odczuwać przytłoczenie, lęk przed porodem lub przyszłym macierzyństwem. Każda reakcja jest naturalna – ważne, by nie zostać z emocjami samej.

Co przed Tobą

Od teraz rozwój Twojego dziecka będzie skupiony na wzroście i dojrzewaniu. Organy będą się specjalizować, pojawią się pierwsze grymasy twarzy, a ciało nabierze proporcji. To nowy, spokojniejszy etap ciąży – choć Twoje dziecko nadal rozwija się w błyskawicznym tempie.

Źródła:

1. Moore, K.L., et al. (2020). The Developing Human: Clinically Oriented Embryology
2. Sadler, T.W. (2019). Langman’s Medical Embryology
3. Mallo, M., et al. (2010). Hox genes and regional patterning of the vertebrate body plan
4. Kostović, I., et al. (2011). The development of cerebral connections during the first 20–45 weeks’ gestation
5. Kluth, D., et al. (2003). Embryology of the hindgut