Więź matki z dzieckiem – jak kształtuje się jeszcze przed narodzinami?

Zrecenzował: Dr. Ashan

5 min czytania

9 maj 2025

Jedna z najgłębszych i najbardziej wyjątkowych relacji, jakie może przeżyć kobieta, to ta z własnym dzieckiem. Choć wielu osobom wydaje się, że więź emocjonalna powstaje dopiero po narodzinach, proces budowania tej relacji zaczyna się znacznie wcześniej – jeszcze przed porodem. Już od momentu poczęcia między matką a dzieckiem zachodzą fizyczne, emocjonalne i zmysłowe interakcje, które tworzą fundament silnej i trwałej więzi. Choć dziecko wciąż znajduje się w łonie matki, te wczesne doświadczenia sprzyjają budowaniu poczucia bliskości i bezpieczeństwa.

Więź emocjonalna: rola uczuć matki

Sygnały hormonalne i emocjonalne wskazówki

Więź z dzieckiem rozpoczyna się od emocjonalnej komunikacji, w której biorą udział hormony. Gdy matka odczuwa radość, spokój lub stres, jej organizm uwalnia odpowiednie hormony, które wpływają na płyn owodniowy i środowisko wewnątrzmaciczne. Płód jest wrażliwy na te zmiany i dzięki nim „rozpoznaje” emocjonalny stan matki. Wczesna emocjonalna wymiana uczy dziecko reagowania na sygnały emocjonalne i tworzy pierwszą płaszczyznę porozumienia. Na przykład spokój i dobre samopoczucie matki mogą wpływać kojąco na dziecko, podczas gdy hormony stresu mogą sygnalizować zagrożenie.

Wpływ emocji matki na rozwój płodu

Stan emocjonalny matki może mieć istotny wpływ na rozwój dziecka. Przewlekły stres może zaburzyć wzrost płodu, natomiast pozytywne emocje wspierają spokojne i zdrowe środowisko rozwoju. Taka emocjonalna „wymiana” przygotowuje dziecko do budowania przywiązania jeszcze przed narodzinami i daje mu poczucie bezpieczeństwa.

Więź dźwiękowa: rozpoznawanie głosu matki

Słyszenie głosu

Około 18.–20. tygodnia ciąży dziecko zaczyna słyszeć dźwięki zewnętrzne – pierwszym, który rozpoznaje, jest głos matki. Głos ten rezonuje w płynie owodniowym, gdy mówisz, śpiewasz lub mówisz do siebie – dziecko może usłyszeć te dźwięki. Badania pokazują, że noworodki rozpoznają głos matki oraz jego rytm i ton. Po narodzinach często preferują ten głos w porównaniu z innymi, co świadczy o wcześniejszym przywiązaniu.

Wpływ muzyki

Oprócz głosu matki dziecko może także słyszeć inne dźwięki, np. muzykę. Dzieci często reagują na rytmiczne melodie, a niektóre badania wskazują na zwiększoną aktywność ruchową w odpowiedzi na muzyczne bodźce. Wczesna ekspozycja na znajome dźwięki – takie jak głos matki i muzyka – buduje poczucie komfortu i wspiera tworzenie więzi.

Więź fizyczna: ruchy płodu i dotyk

Ruchy dziecka i interakcja

W miarę postępu ciąży, zwłaszcza po 20. tygodniu, dziecko staje się coraz bardziej aktywne. Kopnięcia, obroty i przeciąganie się zaczynają być odczuwalne. To nie tylko przejaw rozwoju fizycznego, ale również forma kontaktu z matką. W odpowiedzi na ruchy dziecka wiele kobiet głaszcze brzuch, mówi do malucha lub śpiewa – to wszystko wzmacnia więź emocjonalną.

Dziecko odczuwa Twoje ruchy

Płód przez cały czas dostosowuje się do środowiska macicy i reaguje na ruchy matki. Może wyczuwać zmiany pozycji ciała, chodzenie czy ćwiczenia. Taki kontakt fizyczny, w którym dziecko dostosowuje się do rytmu i ruchów ciała matki, daje mu poczucie bezpieczeństwa. Dziecko zaczyna w ten sposób „uczyć się” świata zewnętrznego, a fizyczne doznania każdego dnia budują więź.

Siła regularnego kontaktu: mówienie, śpiewanie, budowanie relacji

Rozmowy i śpiewanie do dziecka

Nigdy nie jest za wcześnie, by zacząć rozmawiać z dzieckiem lub śpiewać mu. Choć nie rozumie ono słów, wyczuwa rytm i melodię głosu matki. Regularne mówienie lub śpiewanie pomaga budować emocjonalną bliskość i poczucie bezpieczeństwa. Badania pokazują, że noworodki rozpoznają muzykę i głosy, które słyszały jeszcze w łonie matki – ta znajomość może ułatwiać adaptację po narodzinach.

Rytuały łączące z dzieckiem

Wraz z rozwojem ciąży warto wprowadzać codzienne rytuały, np. czytanie na głos, rozmowy czy odtwarzanie znajomej muzyki. Takie działania budują nie tylko więź, ale też koją i dają dziecku poczucie powtarzalności i spokoju – zarówno przed, jak i po porodzie.

Co warto zapamiętać

Więź między matką a dzieckiem zaczyna się na długo przed narodzinami. Od sygnałów emocjonalnych przesyłanych przez hormony, przez rozpoznawanie głosu, aż po fizyczne interakcje w postaci ruchów płodu – dziecko już w łonie matki poznaje swoją mamę i buduje z nią relację. Ten wczesny proces przywiązania tworzy fundament poczucia bliskości i bezpieczeństwa, który rozwija się także po porodzie. Pozytywne emocje, kontakt głosowy i reagowanie na ruchy dziecka to ważne elementy budowania silnej więzi.

Bibliografia

Toivo, J., Tulivuo, N., Kanzaki, M., Koivisto, A.-M., Kylmä, J., & Paavilainen, E. (2023). First-Time Parents’ Bonding with Their Baby: A Longitudinal Study on Finnish Parents during the First Eight Months of Parenthood. Children, 10(11), 1806. https://doi.org/10.3390/children10111806
Shreffler, K. M., Spierling, T. N., Jespersen, J. E., & Tiemeyer, S. (2021). Pregnancy intendedness, maternal–fetal bonding, and postnatal maternal–infant bonding. Infant Mental Health Journal, 42(3), 362–373. https://doi.org/10.1002/imhj.21919
Sullivan, R., Perry, R., Sloan, A., Kleinhaus, K., & Burtchen, N. (2011). Infant Bonding and Attachment to the Caregiver: Insights from Basic and Clinical Science. Clinics in Perinatology, 38(4), 643–655. https://doi.org/10.1016/j.clp.2011.08.011