Zabawa paluszkami u stóp: Fascynacja własnym ciałem

Zrecenzował: HiMommy Expert Board

5 min czytania

13 maj 2025

Dla rodzica, widok niemowlęcia z zafascynowaniem oglądającego i chwytającego własne stópki to nie tylko uroczy moment, ale również ważny etap w rozwoju ruchowym i poznawczym dziecka. To fascynujące zjawisko pojawia się zazwyczaj między 4. a 6. miesiącem życia i stanowi kamień milowy w odkrywaniu własnego ciała przez malucha.

Kiedy i dlaczego dzieci odkrywają swoje stópki?

W pierwszych miesiącach życia, noworodek stopniowo odkrywa granice własnego ciała. Początkowo skupia się na rączkach, które często pojawiają się w jego polu widzenia, a około 4.-6. miesiąca życia, gdy rozwój mięśni brzucha i kontrola głowy są już bardziej zaawansowane, dziecko zaczyna dostrzegać, sięgać i bawić się swoimi stopami.

Ta fascynacja nie jest przypadkowa – wynika z kilku nakładających się procesów rozwojowych:

Rozwój koordynacji wzrokowo-ruchowej – Dziecko dostrzega swoje stopy, sięga po nie i próbuje je złapać, co wymaga skoordynowania wzroku z ruchem rąk.
Odkrywanie granic ciała – Poprzez zabawę stopami maluch buduje świadomość własnego ciała (tzw. schemat ciała) – uczy się, że stopy są częścią jego samego i może nimi poruszać wedle własnej woli.
Elastyczność ciała – W tym wieku dzieci są niezwykle gibkie i mogą bez trudu przyciągnąć stopy do ust, co dla dorosłego byłoby akrobatycznym wyczynem.
Eksploracja przez usta – Niemowlęta poznają świat głównie przez usta, które są bogato unerwione. Wkładanie palców u stóp do buzi to forma sensorycznego badania.

Korzyści rozwojowe z zabawy stópkami

To, co może wydawać się prostą zabawą, w rzeczywistości stymuluje rozwój dziecka na wielu płaszczyznach:

Rozwój motoryki dużej – Sięganie po stopy wzmacnia mięśnie tułowia, szyi i ramion, przygotowując dziecko do przyszłych umiejętności, takich jak przewracanie się i siadanie.
Stymulacja sensoryczna – Stopy mają wiele zakończeń nerwowych, a ich dotykanie, ściskanie i wkładanie do ust dostarcza dziecku bogatych wrażeń dotykowych.
Koordynacja ruchowa – Próby złapania stóp rozwijają precyzję ruchów i koordynację obu stron ciała.
Świadomość przestrzenna – Dziecko uczy się relacji przestrzennych – gdzie znajdują się jego części ciała względem siebie.
Poczucie sprawczości – Odkrycie, że może kontrolować ruch swoich stóp, wzmacnia w dziecku poczucie wpływu na własne ciało i otoczenie.

Jak wspierać tę naturalną fascynację?

Jako rodzic, możesz wspierać tę ważną fazę rozwoju poprzez kilka prostych działań:

Zapewnij swobodę ruchu – Dawaj dziecku czas na zabawę bez krępującej odzieży, pieluchy czy butów. Codzienne sesje "nagiego brzuszka" są idealną okazją do swobodnej eksploracji ciała.
Wprowadź zabawy z paluszkami – Klasyczne zabawy paluszkowe, jak "Sroczka kaszkę warzyła" czy "Idzie rak" można adaptować do zabawy z paluszkami u stóp.
Nazywaj części ciała – Podczas przewijania czy kąpieli, delikatnie dotykaj i nazywaj części ciała dziecka, w tym paluszki u stóp, pięty, kostki.
Masaż stóp – Delikatny masaż stóp może być przyjemnym doświadczeniem sensorycznym. Możesz używać różnych faktur (miękka szczoteczka, piórko, gładki kamyk) do stymulacji dotykowej.
Zachęcaj, ale nie wyręczaj – Jeśli widzisz, że dziecko próbuje dosięgnąć stóp, możesz delikatnie mu pomóc, ale pozwól mu też na samodzielne próby i odkrycia.
Używaj lusterka – Pozwól dziecku obserwować swoje ruchy w bezpiecznym lusterku dla dzieci. To podwaja przyjemność z odkrywania własnego ciała.

Zabawki wspierające odkrywanie ciała

Na rynku dostępnych jest wiele zabawek, które mogą wzbogacić doświadczenie odkrywania stóp:

Skarpetki z grzechotkami lub piszczałkami – Powodują, że ruchy stóp wywołują dźwięk, co dodatkowo zachęca do eksperymentowania.
Maty edukacyjne z lusterkiem – Pozwalają dziecku obserwować siebie podczas zabawy.
Zabawki do zaciskania między stopami – Miękkie piłeczki czy specjalne zabawki sensoryczne, które można chwytać stopami.
Mobilne wiszące zabawki – Umieszczone tak, by dziecko mogło dotykać ich stopami, co zachęca do eksploracji.

Kiedy można się niepokoić?

Choć zabawa stópkami to naturalny etap rozwoju, istnieją sytuacje, które mogą sugerować problemy:

Jeśli dziecko po ukończeniu 6. miesiąca życia nie wykazuje zainteresowania swoimi stopami lub nie próbuje ich dosięgnąć
Gdy zauważasz asymetrię w ruchach (dziecko sięga tylko po jedną stopę lub używa wyłącznie jednej ręki do zabawy)
Jeśli dziecko wydaje się mieć trudności z utrzymaniem pozycji lub wyraźnie unika niektórych pozycji ciała

W takich przypadkach warto skonsultować się z pediatrą lub fizjoterapeutą dziecięcym.

Zabawa własnymi stopami to więcej niż uroczy moment w rozwoju dziecka – to ważny etap w poznawaniu własnego ciała, rozwijaniu koordynacji i budowaniu fundamentów pod przyszłe umiejętności ruchowe. Jako rodzic, możesz czerpać radość z obserwowania tych naturalnych odkryć swojego maleństwa, jednocześnie wspierając je w bezpiecznej eksploracji. Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie – niektóre wcześniej zainteresują się swoimi stópkami, inne nieco później, ale niemal wszystkie przechodzą przez tę fascynującą fazę odkrywania granic własnego ciała.